Bitcoin nasıl ortaya çıktı?
Bitcoin ile ilk kez tanışanlar için yararlı olacağına inandığımız bu videoyu sizler için hazırladığımız Türkçe altyazı ile sunuyoruz. Video'nun üretilme tarihi biraz eski de olsa temel kavramlar hala değişmedi.
Harcayacak yer bulmakta sıkıntı çekiyorsanız Bitcoin'lerinizi çaya batırıp yemenin bir yolu var: Kurabiyeye dönüştürmek
Bitcoin kurabiyesi projesi daha önce hiç duymamış kişilerin bitcoin kavramı ile tanışmalarını sağlamak üzere ortaya çıktı. Eş dost ile çay sohbeti sırasında
ikram ettiğiniz bu garip şekilli kurabiyelerin ne anlama geldiğini açıklayarak konuya tatlı bir giriş yapabilirsiniz.
Projeye ilham veren bitcointalk forumunda açılan bir konu oldu.
Forumdaki kişi bitcoin logosu şeklinde tasarlanmış 3D yazıcıyla üretilmiş kurabiye kalıplarını 0.05 BTC'den satıyordu. 6 ay önce açılan başlık
uzun süredir güncellenmiyordu ve bu sürede bitcoin'in fiyatı da 10 katına çıkmıştı. 3D yazıcı teknolojisini kullanarak daha ucuza nasıl kalıp üretilir diye araştırdım.
İşe tasarım ile başladım. Önce bildiğimiz "çift boynuzlu" bitcoin logosunu biraz değiştirdim.
CookieCaster.com kurabiye kalıbı tasarlamak için mükemmel bir site.
2 boyutlu logoyu siteye gönderdim ve logonun kenarlarının üzerinden geçtim. Birkaç dakika içinde 3D yazıcıdan çıktısı alınabilen kurabiye kalıbı modeli indirmeye hazırdı.
3D yazıcılar yaygınlaşmasına rağmen hala benim için pahalı. Şimdilik satın alamasam da uygun bir fiyata tasarımımı bastırabileceğim bir 3D yazıcı mağazası biliyorum. Üstelik bitcoin ile ödeme de kabul ediyorlar. 3Dortgen.com Türkiye'de bitcoin ile de ödeme yapabileceğiniz ilk
işletmelerden biri oldu.
Tasarımı email ile 3Dortgen'e gönderdim ve ödemesini bitcoin ile yaptım. (0.01 BTC + 10 TL) İlk bitcoin kurabiye kalıbım birkaç gün sonra elimdeydi.
Bitcoin şekilli kurabiye kalıbı üretmek kulağa pek o kadar da yaratıcı gelmiyor. Fikri geliştirip her bir kurabiyenin içine gerçek bitcoin yerleştirmeyi
düşündüm. Küçük bir miktar BTC yüklenmiş bir bitcoin adresine bağlı özel anahtarı kurabiyenin içine saklamak çözüm olabilirdi.
Peki kurabiyelerden birinde büyük ödül olsa nasıl olurdu? Bir çeşit şans kurabiyesi gibi :)
bitcoinpaperwallet.com sitesine gidip rastgele bir bitcoin adresi ile anahtar çifti ürettim. Üzerinde 2 adet kare kod yer alan kağıt cüzdanın çıktısını aldım. Kare kodlardan büyük olanı (5 ile başlayan kod) özel anahtara karşılık geliyor. Bu kısmı makasla kesip çıkarttım. Elimdeki küçük kağıdı 4'e katladığımda kurabiyenin içine sığdı.
Bu sırada eşim de kurabiyeleri hazırladı.
Bitcoin Kurabiye Tarifi:
Malzemeler:
1 fincan margarin
1 fincan yoğurt
2 yumurta
6 fincan şeker
1 çay kaşığı kabartma tozu
1 çay kaşığı toz vanilya
6 fincan beyaz un
1 yemek kaşığı rendelenmiş portakal kabuğu
Erittiğiniz margarin, yoğurt, şeker, vanilya, yumurta ve portakal kabuğu rendesini çırparak karıştırın. Un ve kabartma tozunu karıştırdıktan sonra
azar azar ilave edin. Hamur yumuşayıp şekil alacak kıvama gelinceye kadar kuvvetlice karıştırın.
Oklava ile hamuru açın. Kalıp yardımıyla keserek bitcoin şeklinde parçalar yapın
162 derece fırına atın ve 2 blok zinciri doğrulaması bekleyin.
I am a bitcoin fan and a tea lover. I started bitcoin cookie project to combine them in the same glass.
The goal of the project is to create awareness of bitcoin among people who never heard of it before. Cookies shaped as bitcoin logo make a good conversation opener, especially over a glass of tea in the family meetings.
I was inspired by a forum topic in bitcointalk forum mentioning 3D Printed Bitcoin Cookie Cutters sold at 0.05 BTC. The thread was opened six months ago but without any recent updates of the price which is very high at current bitcoin rates. I decided to find an alternative way to make it cheaper using 3D printing technology.
I started with a 2D design of a "2 horns" bitcoin logo and slightly reshaped it.
CookieCaster.com is a great site to design your own 3D cookie cutters within minutes.
I uploaded the 2D design of bitcoin logo and my 3D cutter design was ready to to be downloaded.
3D printers are still expensive for me. I cannot afford to buy one but I know a good 3D printing shop nearby that can print my 3D design for a reasonable price. They also accept bitcoin! 3Dortgen.com is the first shop in Turkey accepting bitcoins for goods and services.
I emailed the design to 3Dortgen and made the payment with my bitcoins. (0.01 BTC + 10 Turkish Lira) My first bitcoin cookie cutter was in my hands just in a couple of days.
Producing bitcoin shaped cookies may not sound very innovative. I came up with the idea to add them an intrinsic value. Each cookie could contain a unique private key of a bitcoin address, preloaded with a small amount of BTC.
What if one of them contains a big prize? Well, then we call it bit-fortune cookie :)
I used bitcoinpaperwallet.com to generate key pairs and print QRCoded paper wallets. Then cut out the private key and folded the paper twice. It was perfect to be fit a cookie.
Meanwhile, my wife prepared the cookies.
Ingredients:
1 cup butter
1 cup yogurt
2 eggs
6 cups sugar
1 tsp. baking powder
1 tsp. vanilla extract
6 cups white flour
1tbsp orange peel (grated)
Combine butter,yogurt,sugar, vanilla, eggs and orange peel to make a smooth batter. Add baking powder and lastly the flour. Stir firmly.
Roll out the dough and cut bitcoin shapes.
Bake them at 325 degrees Fahrenheit (162 degrees Celcius) for 2 blockchain confirmations
Sorsak, kimbilir kimlerin dağarcığında ne bitcoin hikayeleri vardır. @BitcoinHaber de merak etti ve Türkiye'de bitcoin'i kendine iş edinenlerin başında gelen Kerem Tibuk'a sordu. Aşağıdaki yanıtları aldı:
@keremtibuk - "Bilişim polisi izin verdiği sürece. Selamlar Celil amirim"
- Kerem Bey, kişisel olarak bitcoin ile ilgili hikayeniz ne zaman nasıl başladı?
İlk nerede gördüm bilmiyorum ama 2010 sonu veya 2011 başlarıydı sanırım
Bitcoin ile ilk tanışmam. Hem teknoloji ile yakından ilgilendiğim hem
de Ekonomi, özellikle de para teorisi konusuna ilgim olduğundan, çok ilgimi çekti ve takip etmeye başladım. O sıralarda elbette en çok
konuşulan bu işin tutup tutmayacağı idi. Bitcoinin şimdiye nazaran çok
az da olsa yine bir değeri vardı ve el değiştiriyordu ama az sayıda
insanın ayakta tutup popülerleştirmeye gayret ettiği bir deney gibiydi
ilk başlarda. Daha sonra ise yavaş yavaş popüleritesini arttırdı
bilindiği gibi.
- Bitcoin fikrini, sistemini ilk kez öğrendiğinizde kafanızda hangi ışıklar yandı? a) X'den sonraki en büyük icat (X'i doldurun) b) ben bundan iyi para kırarım c) bu sistem devletleri yıkar d) bu sistemi ben niye daha önce düşünmedim (Satoshi Nakamoto siz değilseniz) e) ben bundan iyi para kırarım f) diğer ışıklar
Bitcoini ilk duyduğumda değil, ama iyice öğrenip gelişimini takip
ettikçe büyük bir çığır açacağını düşünmeye başladım. İnsanlar
internetin kendisi ile kıyaslıyorlar ve genel açıdan ekonomiye ve
üretime en az internet kadar katkı yapabilir, ama ben daha çok email'e
benzetiyorum. Bitcoin aslında hem email (daha teknik deyişle smtp,
imap,vs) gibi bir internet protokolü, hem de emailin iletişimde açtığı
çığırı para transferinde gerçekleştireceğini de görebiliyorsunuz. Aynı
zamanda bitcoin dünyasına dahil olmak ve cüzdanları kullanmak da email
ile tanışmayı andırıyor. Bundan 30 sene evvel de bugünkü email
protokolleri vardı ama çok az kişi farkındaydı ve kullanımı da bugünkü
kadar kolay değildi. Ama zamanla farklı firmalar aynı email
protokollerini herkesin kullanabilmesini sağlayan ara katmanlar,
yazılımlar ve servisler geliştirip sundular. Outlook gibi, hotmail gibi
son yıllarda da gmail gibi. şimdi kimse emailin teknik olarak nasıl
çalıştığını bilmiyorlar ama çalıştığını hergün tecrübe ediyorlar.
Dolayısı ile kimse email nedir diye sormuyor. Bitcoin de aynı serüveni
yaşayacak gibi.
Bitcoin ile ilk tanışmamda ticari bir beklentim
yoktu açıkçası. Daha çok ekonomi ve teknoloji alanında çığır açacağını
düşündüm ama bu endüstrinin bir parçası olmaya karar vermem zaman aldı.
Sistemin tek başına devletleri yıkabileceğini
düşünmüyorum ama insanlara kendi paraları üzerinde daha çok kontrol
vereceğini, bunun da devletin kontrolünü nispeten azaltabileceğini
düşünüyorum. Bitcoin yaygınlaşırsa devletlerin eskisi gibi enflasyon
yaratarak hissetmeden vergi salması zorlaşacaktır ve dolayısı ile
Bitcoin'in farklı yerlerde farklı sosyo politik sonuçları olabileceğini
öngörebiliriz.
Niye ben düşünemedim diye aklımdan hiç geçmedi açıkçası. Ben Bitcoin
öncesi, var olan finansal sistemin alternatifinin altın ve gümüş
olabileceğini, bu emtialar üzerinden dijital bir alternatif
bulunabileceğini düşünüyordum. Bitcoin beni bu açıdan hoş bir şekilde
şaşırttı. Hala altın ve gümüşün ileride para konusunda önemli rol
oynayacağını düşünüyorum, ama Bitcoin'in de çok önemli avantajları var.
- Çevrenizde pek çok kişiye bitcoin anlattığınızı tahmin ederim. Anlatırken stratejiniz nedir? Bugüne kadar en genç ve en yaşlı kime bitcoin anlattınız? En çok hangi soruları aldınız? İnatla karşı çıkanlara ne cevap verdiniz?
Evet uzun zamandır anlatıyorum Bitcoini ve kolay olmuyor. Herkese biraz
farklı anlatmak zorunda kalıyorum, zira konu çok geniş ve kimse
karmaşık bir konuyu tamamen dinleyip olayın tümüne hakim olamıyor. Ama
Bitcoin bir çok insanın bir çok farklı sorununu çözdüğünden, farklı
farklı yönlerini anlatmak da yanlış değil. Sıradan insana banka
hesaplarını örnek vererek ama tabi farkını da anlatarak açıklamaya
çalışıyorum. Sonuçta Bitcoin, kimlik bilgilerine değil şifreye dayanan
bir sürü vadesiz hesabın kaydının tutulması. Nasıl bir banka içi iki
hesap arasında havale yapıldığında banka bir hesaptan o tutarı azaltıp
diğerini o tutar kadar arttırıyorsa, Bitcoin de benzer. Tabi farkları
var. Banka merkezi kayıt tutarken, Bitcoin dağınık tutuyor ve kendi
birimi var ama yardımcı oluyor. Bir ekonomist ile konuşurken, Bitcoinin
para fonksiyonunun olup olmadığı, sıfırdan buraya nasıl gelebildiği,
arzının protokol ile sınırlandırılması dolayısı ile diğer para birimleri
gibi merkez yönetilmeyen bir para birimi olması sebebiyle ekonomiye
etkileri falan konu oluyor. Yazılımcılarla ise daha teknik konular
konuşuluyor doğal olarak. Şimdiye kadar anlattığım en genç kişi 20
yaşında, en yaşlısı da 70 küsur yaşındaydı sanırım. Tabi bunu duyan ve
dinleyen kimse hemen başta ikna olmuyor. Bir kısmı gülüp geçerken, bir
kısmı sorular sorup anlamaya çalışıyor. Gülüp geçene ben de gülüyorum,
sorana elimden geldiğince anlatmaya çalışıyorum.
- Bugün bitcoin ya da diğer kriptoparalar ile ilgili yapılabilecek "orta-uzun vadede" karlı işler nedir? Madencilik mi? Bitcoin borsası açmak mı? E-ticaret ya da fiziksel olarak mal alım satımı mı? Bitcoin ile uğraşanlara yazılım ya da hizmet satmak mı? Bitcoin sitesi hacklemek mi? Ya da başka hangi işler yapılabilir?
Bitcoin endüstrisinin temel işleri artık herkesin bildiği işler.
Madencilik, borsa açmak, online cüzdan servisi sunmak, ödeme aracılığı
yapmak gibi. Ama zaman içinde çok farklı iş kolları oluşacaktır.
Üstelik Bitcoin orjinal Bitcoin networkü dışında açık ve kopyalanabilen
bir protokol olduğundan alternatif bir dijital para dışında çok farklı
kayıt tutma işini de çözebilir ve eminim bir sürü insan buna kafa
yoruyor. Onun dışında Bitcoinin kolay kullanımı ve güvenli saklanması
konusunda aplikasyonlara da çok ihtiyaç var bu konuda da yeni yeni
firmalar çıkacaktır.
- Bitcoin'in para ya da kredi kartıyla aynı derecede kabul gördüğü bir dünya hayal ediyor musunuz? Böyle bir dünyada bugün olmayan neler olurdu?
Evet Bitcoin'in global bir para birimi olabileceğini düşünüyorum. Ama
bu zaman alacaktır. Zira bir şeyi para yapan en önemli özellikle genel
kabul görmesidir. Ve konu Bitcoin olduğunda pazar bütün dünya
olduğundan bu kolay bir iş değil. Normal para birimleri coğrafi olarak
konsantre olduklarından bulundukları bölgede para oldukları genelde
tartışılmaz. Mesela bu ülkede TL para birimidir, ama TLnin şansı sadece
Türkiyede geçmesinin yeterli olmasıdır. Bitcoin global bir fenomen
olduğundan tek bir coğrafyada konsantre olup para fonksiyonu
kazanabilmesi zaman alacak ama başarırsa da dolara rakip global bir para
birimi olacaktır. Böyle bir şey olursa da çok şey değişir. Birincisi
uluslararası ticaretin işi kolaylaşır. Devletlerin üzerinde hep bir
rekabet baskısı olur ve kolay kolay hiçbir devlet ve merkez bankası
fütursuzca davranamaz.
- Bir de bunun tam tersi, bitcoin'in sonunun geldiği bir senaryo düşünelim. Sizce ne gibi bir olay bitcoin'in geri dönüşü olmayan sonunu getirebilir? Alternatif kripto para birimleri mi? Yasaklamalar mı? Uzaylıların dünyayı işgal etmesi mi?
Yasaklamaların Bitcoinin sonunu getireceğini düşünmüyorum. Bazı ülkeler
yasaklar diğerleri yasaklamazsa, yasaklayan kaybeder, yasaklamayan
kazanır. Genel ve kapsamlı bir yasaklama olursa Bitcoin yine yok olmaz,
ama yer altına itilerek sadece suçluların kullandığı bir teknoloji
haline dönüşür. Alternatif bir dijital para da Bitcoine tehdit
oluşturabilir, ama bu alternatifin Bitcoine nazaran teknolojik olarak
çok ileri olması gerekir. Çünkü bu saatten sonra başka bir alternatifin
Bitcoin'in network effectini, yani marka değerini sarsması zordur. Para
monopolistik bir şeydir. Birşey para olarak kullanılmaya başladığında
bu fonksiyonu artarak devam eder.
- Bitcoin X zaman sonra kaç TL olur? Ben merak etmiyorum ama okuyucular en çok bunu soruyor.
Bitcoin fiyatları hakkında hiçbir fikrim ve öngörüm yok. Büyük ve
kapsamlı bir yasaklama dalgası elbette çok etkiler fiyatları, ama
bugünkü gibi devam ettiği sürece nispeten küçük olan Bitcoin ekonomisine
her yeni katılan kişi talep yaratacak ve değeri arttıracaktır. Zaman
zaman medyanın sansasyonel habercilik anlayışı ile mini balonlar da
oluştu, oluşacaktır. İnsanların biraz buna dikkat edip, hiçbir şeyin
fiyatının kesintisiz yukarı gitmeyeceğini düşünmesi gerekir.
- Bitcoin dünyasını hangi haber kaynaklarından izliyorsunuz. @BitcoinHaber'de ne bulmak istersiniz?
Bitcoini ingilizce hemen her kaynaktan takip etmeye çalışıyorum. En çok
ise google news aracılığı ile bitcoin kelimesini, twitteri ve özellikle
coindesk.com
adlı siteyi takip ediyorum. Ama her geçen gün zorlaşıyor, çünkü eskisi
gibi haftada bir haber çıkmıyor. @BitcoinHaber de dünyadaki gelişmelerin
en azından bir kısmını Türk kullanıcılara duyurabilirse en büyük
hizmeti yapmış olur. Zira şu anda Bitcoin üzerinde global bir PR savaşı
var. Bir yandan bilip bilmeden veya bilerek çıkarlarına aykırı olduğu
için fikir beyan edenlerin yalan yanlışlarla yarattığı bilgi kirliliiği,
bir yanda da gerçekler. Meydanı boş bırakmamak lazım.
BTCTürk Genel Müdürü Kerem Tibuk'un bitcoin'i anlattığı bir sunumun videosuna buradan ulaşabilirsiniz. BitcoinHaber
